کدام روغن موتور مناسب خودرو شماست

تعویض روغن موتور خودرو یکی از مهم ترین اقداماتی است که هر راننده در سرویس های دوره ای خودرو می بایست انجام دهد. شاید خیلی از ما، زمانی که برای تعویض روغن خودرو به مغازه های تعویض روغن مراجعه می کنیم، به جای توجه به روغن موتوری که واقعاً مورد نیاز موتور خودروی ماست، بیشتر تحت تاثیر قیمت ،توضیحات و تبلیغ فروشنده، برند و یا در بهترین حالت، کارکرد اسمی روغن موتورها قرار میگیریم. این در حالی است که با دانستن اطلاعات ضروری روغن موتور خودرو می توان خرید بهتر و مطمئن تری داشت.

مفهوم عدد های درج شده روی روغن چیست؟

شاید بتوان گفت اصلی ترین مشخصه برای انتخاب روغن موتور مناسب برای خودرو، توجه به شاخص ویسکوزیته یا همان گرانروی (لزجت) است که امروزه در قالب استانداردی با عنوان SAE و به صورت xxW-yy نوشته می شود  xx و yy عدد هستند به جای  xx، مضرب 5 از عدد صفر تا 20 قرار دارد و به جای yy هم مضرب 10 از عدد 20 تا 60

به طور کلی عدد صفر در این استاندارد نشان دهنده کمترین میزان ویسکوزیته یا گرانروی و نمایانگر روغنی است که به راحتی به حالت جاری شدن می رسد ، در عوض با حرکت به سمت عدد 60 میزان ویسکوزیته افزایش می یابد و SAE 60 نشانگر روغنی با ویسکوزیته بسیار بالا است که سخت جاری می شود. استفاده از حرف W در این استاندارد نیز برای نشان دادن حداقل میزان ویسکوزیته در فصل سرما است که از کلمه Winter می آید. عدد قبل از W نشان دهنده ویسکوزیته روغن موتور در سرماست و عدد بعدی ویسکوزیته یا همان گرانروی روغن را در دمای کارکرد موتور خودرو نشان می دهد.

به عنوان مثال در روغن موتوری با مشخصه 10W-40 عدد 10 بیانگر حداقل گرانروی روغن موتور در فصل سرد سال است و عدد 40 میزان حداکثر گرانروی آن در فصول گرم و در دمای موتور است. اگر این محصول را با روغن موتور دیگری با مشخصه 20W-50 مقایسه کنیم، روغن موتور دوم به دلیل برخورداری از عدد گرانروی 50 در فصل گرما گرانروی بیشتری دارد و نسبت به روغن 10W-40 سفت تر است. بنابراین روغن موتور 20W-50 برای مناطق گرمسیری مناسب است زیرا روغن بیش از حد شل نخواهد شد. شل شدن بیش از حد روغن، مانعی برای کارکرد درست روغن کاری در موتور خودرو به شمار می رود.

از سوی دیگر روغن موتور 10W-40 در فصول سرد گرانروی برابر 10 خواهد داشت؛ درحالی که این میزان برای روغن موتور دوم 20 است و نشان می دهد روغن 20W-50 در سرما بیش از همتای خود سفت می شود. سفت شدن بیشتر به معنای آن است که تا زمانی که موتور گرم شده و روغن در آن جریان یابد، احتمالاً موتور با اصطکاک بیشتری کار خواهد کرد و این به موتور خودرو به مرور آسیب وارد می کند. ازاین رو روغن دوم برای مناطقی که زمستان های بسیار سردی ندارند مناسب تر است و در محیط هایی با سرمای شدید بهتر است از روغن موتور10W-40 استفاده کرد.

مشخصه ای که کیفیت روغن موتور را می توان از آن فهمید

به طور خلاصه شاخصی به نام API معمولاً روی بطری های روغن درج می شود که می توان کیفیت روغن موتور را از روی آن متوجه شد. به این صورت که عمدتاً در مقابل عبارت  API، حرف انگلیسی S و بعد از آن یکی از حروف A تا N به غیر از I و K درج می شود. بر این اساس، هر چه حرف انگلیسی درج شده در مقابل حرف S، به N نزدیک تر باشد، نشان دهنده کیفیت بهتر روغن موتور است. می توان گفت هر چه کیفیت روغن موتور بهتر باشد، پایداری و کارکرد آن نیز بیشتر است. البته طبیعی است که در مناطق جغرافیایی مختلف، کارکرد روغن متفاوت خواهد بود. مثلا شهری مانند مشهد، روغن موتورهایی با درجه SL به بالا، به طور معمول کارکردی در حدود 8 تا 10 هزار کیلومتر (و با توجه به ویژگی های خاص برخی روغن موتورها حتی بالاتر از این رقم) خواهند داشت. اما روغن های زیر این درجه را باید در نهایت در حدود 6هزار کیلومتر تعویض کرد.

با این وصف، باید توجه داشته باشید API روغن موتوری که برای خودروی خود انتخاب می کنید، حداقل برابر با آن میزانی است که در کاتالوگ خودروی شما درج شده است. به عنوان مثال برای پراید 111، شرکت سایپا در دفترچه راهنمای خودرو پراید،API  معادل با درجه SJ را توصیه کرده است. با این حال کارشناسان صنعت خودرو باز بر استفاده دقیق از روغن موتور توصیه شده سازنده خودرو تاکید دارند.

انواع روغن موتور و محدوده قیمتی شان

به طور کلی روغن موتورهای موجود در بازار از نظر تکنولوژی ساخت، به سه دسته تقسیم بندی می شوند که تقریباً روی تمام آن ها این تکنولوژی ساخت درج شده است. دسته اول روغن موتورهایی هستند که به اصطلاح پایه معدنی دارند و به طورمستقیم از نفت خام گرفته می شوند. این روغن موتورها از آن جایی که بیشتر، روان کاری موتور را انجام می دهند و افزودنی دیگری ندارند، ارزان ترین نوع روغن موتور در بازار را تشکیل می دهند. به طوری که قیمت برخی از این روغن موتورها در نوع چهار لیتری آن هم اکنون قیمتی حدود 70 تا 80 هزار تومان برای روغن های ایرانی و 190 تا 210 برای روغن های وارداتی میباشد.
دسته دیگر روغن موتورهای موجود در بازار، روغن موتورهای تمام یا فول سنتتیک هستند. این نوع روغن موتورها از طریق ترکیبات شیمیایی و در آزمایشگاه ها تولید می شوند. به دلیل ساختار شیمیایی خاص، این نوع روغن ها می توانند بهتر از انواع دیگر، در نقاط بسیار ریز موتور قرار گیرند و آن جا را نیز روغن کاری کنند. این نوع روغن ها حاوی افزودنی هایی هستند که ویژگی های خاصی را به این روغن موتورها می بخشد. از جمله این ویژگی ها می توان به حفظ خاصیت ویسکوزیته یا همان گرانروی در دماهای بالا و پایین موتور، کمک به کاهش مصرف سوخت، مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون، تبخیر کم و پایداری بهتر، جلوگیری از خوردگی، کاهش رسوبات موتور و.. اشاره کرد.

روغن های تمام سنتتیک، گران قیمت ترین روغن موتور های بازار را تشکیل می دهند و قیمت برخی از انواع آن ها در نوع پنج لیتری، به بیش از 200 هزار تومان برای روغن های وارداتی و 150 هزار تومان برای روغن های ایرانی هم می رسد. همچنین کارکرد آن ها به دلیل کیفیت بهترشان بالاتر است.اما دسته سوم روغن موتورهاروغن موتورهای نیمه سنتتیک هستند که ویژگی ها و قیمتی بین دو نوع معدنی و تمام سنتتیک دارند.